Wat betekenen de verschuivingen van partijen in de Provinciale Staten voor grensoverschrijdende samenwerking? Hoe staan de grootste partijen tegenover grensoverschrijdende samenwerking? Welke adviezen zijn er mee te geven aan de Statenleden en bij de vorming van een nieuw provinciebestuur, de Gedeputeerde Staten? ITEM voorziet hierop van commentaar.
In aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen op 15 maart 2023 heeft ITEM een Reflectie gepubliceerd. Zeven van de twaalf provincies in Nederland grenzen aan een buurland. De Provincie Limburg kwalificeert in zijn geheel als ‘grensregio’, volgens de definitie van Eurostat. Of het nu gaat om het versterken van de arbeidsmarkt en economie door de mogelijkheden over de grens te benutten, of het aanpakken van grensoverschrijdende opgaven als de energietransitie: het vereist aandacht voor de grensregio en grensoverschrijdende samenwerking. Uit de verschillende onderzoeken van ITEM blijkt steeds weer dat een goede organisatie van grensoverschrijdende samenwerking noodzakelijk is en het niet als een gegeven kan worden beschouwd. Toch speelde grensoverschrijdende samenwerking een bescheiden rol, was de algemene conclusie van de ITEM Reflectie. Indien benoemd kent het een economische invalshoek, waarbij wensen niet worden bijgestaan met concrete organisatievoorstellen om doelen te verwezenlijken. Opvallend genoeg worden veel grensoverschrijdende kansen en/of noodzaken niet eens benoemd. Denk hierbij aan de energietransitie of zorgsamenwerking. In de Next ITEM zijn de resultaten bediscussieerd met verschillende kandidaten voor de Provinciale Staten en Eerste Kamer. Hierbij onderschreven allen het belang van grensoverschrijdende samenwerking en de rol van de Provincie daarin.
Inmiddels zijn alle stemmen geteld en is de verkiezingsuitslag per provincie vastgesteld. Op 29 maart 2023 zijn de nieuwe Statenleden geïnstalleerd. In alle provincies is BBB de grootste partij geworden, zo ook in de grensprovincies. De samenwerkende partijen van GroenLinks en PvdA zijn tezamen na BBB de grootste in veel grensprovincies. Mits de partijen daadwerkelijk inhoudelijk samen gaan werken. Alleen in de provincie Zeeland doen GroenLinks en PvdA daadwerkelijk als gezamenlijke partij mee.
Volt en JA21 zijn eveneens, zoals BBB, partijen die voor de eerste keer met de Provinciale Staten meedoen. Zij hebben daarbij ook één of twee zetels bemachtigd in de grensprovincies. Voor de meer gevestigde partijen, zoals in de screening van de ITEM Reflectie opgenomen, geldt veelal dat zetels zijn verloren of gelijk gebleven.
Wat betekenen de verschuivingen van partijen in de Provinciale Staten voor grensoverschrijdende samenwerking? Hoe staan de grootste partijen tegenover grensoverschrijdende samenwerking? Welke adviezen zijn er mee te geven aan de Statenleden en bij de vorming van een nieuw provinciebestuur, de Gedeputeerde Staten? ITEM voorziet hierop van commentaar.
