Maatschappelijke grenseffecten analyse en kennisverspreiding
De maatschappelijke dienstverlening van ITEM komt volledig tot zijn recht in de kennisoverdracht rond onder andere de grenseffectenrapportages en de jaarconferentie. Deze onderzoeken zijn een resultaat van samenwerkingen tussen stakeholders en experts over de grensoverschrijdende problemen. Het gaat hier over onderzoek dat zowel voor maatschappelijke organisaties als (semi-)overheden van belang is. ITEM fungeert als probleemoplosser door een maatschappelijke vertaalslag te maken die voortkomt uit een duurzame relatie met de afnemers en het netwerk rond het expertisecentrum. Het doel voor de toekomst is om synergie te creëren tussen private spelers, de academische wereld en verschillende overheidsinstellingen; op zowel regionaal, nationaal als Europees niveau.
ITEM Grenseffectenmethode
Een van de belangrijkste doelstellingen van ITEM is het opzetten en uitvoeren van een jaarlijkse Grenseffectenrapportage. Op dit moment is er een gebrek aan informatie over de (verwachte) impact van nationaal en EU-beleid en -wetgeving op grensregio’s. Dit geldt zowel op alle niveau’s: Europees, nationaal en regionaal. De ITEM grenseffectenmethodiek brengt effecten van beleid en wetgeving op de grensregio en grensoverschrijdende mobiliteit en samenwerking in kaart en beoordeeld deze effecten. De inzet van de ITEM grenseffectenmethodiek draagt bij aan het debat over evidence based policy, en het maatschappelijk inzichtelijk maken van grenseffecten en grensoverschrijdende oplossingsmogelijkheden van grensvraagstukken. ITEM publiceert daarom jaarlijks een gedetailleerde Grenseffectenrapportage over de voornaamste kwesties in beleid en wetgeving. Deze inspanning van het expertisecentrum ITEM zijn door de Europese Commissie erkend als ‘good practice’ in de Communication “Boosting Growth and Cohesion in EU Border Regions” van DG REGIO.
In 2019 is de ITEM grenseffectenmethodiek in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties verwerkt in de Leidraad Grenseffecten voor Nederlandse ministeries bij de voorbereiding van nieuw of gewijzigd beleid. Vanaf 2021 is Grenseffecten een verplichte kwaliteitseis geworden in het kader van het Integraal Afwegingskader (nu: Beleidskompas), het toetsingskader voor het vaststellen van nieuw beleid.
“In de grensgebieden kan beleid en regelgeving andere gevolgen hebben dan in de rest van Nederland. Dat kan als het beleid of de regels in de buurlanden anders zijn. Ook kan het komen doordat de mogelijkheden voor vrij verkeer van personen, goederen en diensten worden beïnvloed. Deze gevolgen ontstaan vooral in grensgebieden, doordat het buurland dichtbij is waardoor de dagelijkse activiteiten over de grens kunnen worden beïnvloed. De kwaliteitseis Grenseffecten verplicht je om bij het maken of wijzigen van beleid, wetten en regels aandacht te besteden aan deze grenseffecten.” (Beleidskompas)
Binnen Europa is dit tot op heden een uniek instrument, eveneens erkend door de Europese Commissie in Communication “EU border regions as living labs of EU integration”. ITEM verzorgt trainingen in grenseffectentoetsing voor ambtenaren in zowel Den Haag als Brussel.
Meer weten over de methode? Lees onze paper hier en/of bekijk de video.
Onderzoeksvragen
Heeft u een structureel of fundamenteel grensoverschrijdend probleem dat wetenschappelijk onderzoek behoeft? Bent u geïnteresseerd in achtergrond informatie en analyse op het gebied van grensoverschrijdende kwesties?
